نقش سیلاژ ذرت در افزایش شیردهی و پروار کردن دام

در دنیای امروز، با افزایش جمعیت سطح کره‌ی زمین، پیدا کردن منابع جدید غذایی به یکی از چالش‌های بزرگ بشریت تبدیل شده است. در این میان، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین غذای بشریت دام‌ها هستند. برای پرورش دام، نیاز به غذایی داریم که بتوان با آن دام را به شکلی سالم پرورش داد. با افزایش شهر‌ها، از بین رفتن مراتع طبیعی، تغییرات آب و هوایی و… یافتن غذای طبیعی تازه برای دام بسیار سخت‌تر از گذشته شده است. بنابراین یکی از مهم‌ترین موانع در افزایش پرورش دام، یافتن منابع غذایی برای آن‌ها(سیلاژ ذرت) است. منابع غذایی سالمی که باعث افزایش شیردهی دام شود چندان ساده قابل یافت شدن نیستند.

در سال‌های اخیر از روش‌های بسیاری برای تأمین مواد غذایی سالمی که باعث افزایش شیر دام شوند استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین رویکرد‌ها در این میان، استفاده از سیلاژ گیاهان مختلف است. سیلاژ در اصل از تخمیر ساقه و برگ علوفه‌ی ذرت، جو و… به دست می‌آید. سیلاژ با کیفیت مناسب می‌تواند به بهترین شکل باعث افزایش شیردهی دام شود.

یکی از مهم‌ترین انواع سیلاژ، ذرت علوفه ای است. این نوع سیلاژ که از علوفه‌ی ذرت تولید می‌شود، می‌تواند به شکلی مناسب و ارزان باعث افزایش شیر دام شود. اکنون سیلاژ ذرت علوفه ای یکی از مهم‌ترین منابع تأمین غذای دام است. یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع آن است که ذرت علوفه‌ای دارای مقادیر بسیار بالای کربوهیدرات است که می‌تواند برای دام بسیار مفید باشد. با مقدار بالای کربوهیدرات در غذای دام می‌توان شاهد افزایش شیردهی دام بود. یکی دیگر از دلایل محبوبیت سیلاژ ذرت، روند تولید بسیار آسان و ارزان آن است. سیلاژ ذرت علوفه ای را می‌توان به شکلی ساده تولید کرد و تنها با یک مدیریت هوشمندانه می‌توان تولیدی مقرون به صرفه داشت. مقدار بالای نشاسته و فیبر سیلاژ ذرت، آن را به یک غذای دام ایده‌آل تبدیل کرده است.

در این مقاله به صورت کامل با سیلاژ ذرت و نقش آن در افزایش شیردهی و پروار کردن دام خواهید خواند. در آغاز به صورت دقیق درباره‌ی چیستی آن خواهید خواند. سپس با سیلاژ بچه ذرت آشنا خواهید شد و درباره‌ی دلایل استفاده از آن خواهید خواند. پس از آن درباره‌ی گستردگی استفاده از سیلاژ ذرت در سطح جهان خواهید خواند. در پایان نیز به صورت کامل و دقیق با مواد تشکیل دهنده‌ی آن و نقش آن در پرواری و افزایش شیردهی دام آشنا خواهید شد. با خواندن این مقاله دیدی کامل و دقیق نسبت به سیلاژ ذرت، مواد تشکیل‌دهنده و تأثیرات آن پیدا خواهید کرد. شما همچنین با نکات پر اهمیت در رابطه با تولید آن نیز آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

• سیلاژ ذرت چیست؟
• سیلاژ بچه ذرت چیست؟
• گستردگی استفاده از سیلاژ ذرت علوفه ای چگونه است؟
• ترکیبات مواد درون سیلاژ ذرت چگونه است؟

سیلاژ ذرت چیست؟

سیلاژ ذرت علوفه ای که در انگلیسی Maize silage نامیده می‌شود، یکی از باکیفیت‌ترین منابع تأمین غذای دام است که باعث افزایش شیردهی دام و پرواری آن می‌شود. سیلاژ ذرت یکی از بهترین منابع برای تأمین کمبود منابع غذایی دام به شمار می‌رود، اما برای کاربرد مقرون به صرفه، باید به خوبی استفاده‌ی آن را مدیریت کرد. تنها به این صورت است که می‌توان هزینه‌ها و هدررفت سیلاژ ذرت را کاهش داد.

سیلاژ ذرت علوفه ای دارای مقادیر بسیار بالای کربوهیدرات محلول بوده که آن را به عنوان غذایی فوق‌العاده برای گاو و افزایش شیردهی آن مطرح کرده است. یکی از مهم‌ترین موارد در رابطه با سیلاژ ذرت علوفه ای آن است که باید آن را از هوا دور نگه داشت. تنها در زمان مصرف باید آن را از حالت بسته‌بندی و نگه‌داری شده خارج کرد. دلیل این موضوع آن است که سیلاژ ذرت به سرعت می‌تواند در هوای آزاد خراب شده و از بین برود. از این رو اغلب سیلاژ ذرت را با دقت سیلو کرده و کنترل دقیقی را روی نفوذ هوا به داخل دارند. در صورت عدم توجه به این موضوع و نگه‌داری غیرصحیح از سیلاژ ذرت، می‌توان شاهد از بین رفتن آن بود.

در تولید سیلاژ ذرت، استاندارد‌های مختلفی در رابطه با میزان مواد مغزی وجود دارد. اما به صورت معمول، مقادیر زیر به عنوان استاندارد در کشورهای مختلف در نظر گرفته می‌شود. این مقادیر اغلب بر اساس ماده خشک (Dry Matter) که به صورت مختصر DM نامیده‌می‌شود، اندازه‌گیری می‌شود. این مقدار در اصل میزان جرم باقی‌مانده از یک گیاه پس از فرآیند خشک شدن است. بر اساس این استانداردها می‌توان میزان کیفیت و تأثیر سیلاژ ذرت را بر افزایش شیردهی دام را نیز اندازه گرفت.

در زیر عوامل اصلی تاثیرگذار روی کیفیت سیلاژ ذرت علوفه ای را می‌خوانید:

تولید سیلاژ ذرت در هر منطقه که بتوان ذرت کاشت انجام می‌شود. دلیل محبوبیت سیلاژ ذرت علوفه ای مربوط به موضوعات مختلفی است. سیلاژ ذرت یک منبع غذایی کامل و با انرژی برای تمامی انواع حیوانات اهلی از جمله گاوهای شیرده، گاوهای گوشتی، گوسفند و بز است. موضوع دیگری که سیلاژ ذرت را بسیار محبوب ساخته است تولید ساده و ارزان‌قیمت آن است.

تولید سیلاژ ذرت همچنین از این جهت که می‌تواند ذرت آسیب دیده در اثر باران، یخبندان و خشکی را به محصولی مفید تبدیل سازد بسیار محبوب است. به این شکل زمانی که محصول ذرت در اثر یکی از عوامل یاد شده آسیب دید، می‌توان آن را تبدیل به سیلاژ ذرت کرده و برای غذای دام مورد استفاده قرار داد. موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که تولید سیلاژ ذرت اگر چه فرآیند آسانی دارد، اما باید به صورت دقیق مدیریت شده و به موضوعات خاصی توجه ویژه شود. در صورت عدم وجود مدیریت صحیح می‌توان شاهدر هدر رفت سرمایه در رابطه با سیلاژ ذرت بود.

سیلاژ بچه ذرت چیست؟

بچه ذرت (Baby corn) یکی از گیاهان بسیار پر اهمیت بوده که مصرف آن در سراسر دنیا روز به روز در حال افزایش است. بچه ذرت در اصل مربوط به گیاه نابالغ ذرت است که بسیار زودتر از حد معمول برداشت می‌شود. برداشت بچه ذرت پیش از گرده‌افشانی صورت می‌گیرد. یکی از اساسی‌ترین امتیازهای کشت بچه ذرت آن است که زمان تولید آن بسیار کوتاه است. بین زمان کاشت و برداشت بچه ذرت تنها در حدود ۵۵ تا ۶۰ روز فاصله است. از آنجا که بچه ذرت در مراحل اولیه‌ی رشد برداشت می‌شود، مواد مغزی درون آن تا حد بسیار بالایی زیاد است و از این جهت خوراکی بسیار مناسب برای دام و افزایش شیردهی دام است. سیلاژ بچه ذرت همچنین تأثیر بسیار مثبتی روی دام‌های گوشتی دارد. بچه ذرت را می‌توان به صورت تازه نیز برای تأمین خوراک دام استفاده کرد. اما سیلاژ بچه ذرت به دامداران امکان ذخیره‌ی مواد غذایی بسیار مغزی را برای دام می‌دهد.

گستردگی استفاده از سیلاژ ذرت علوفه ای چگونه است؟

تکنیک نگه‌داری محصولات سبز تازه در سیلو‌ها به این شکل در اوائل قرن ۱۹ در آلمان، اسکاندیناوی و فرانسه محبوب شد. سپس در سال ۱۸۷۷، متخصص کشاورزی فرانسوی آگوست گوفارت Auguste Goffart این تکنیک را به صورت کامل و دقیق در کتاب خویش نوشت و آن را به محبوبیت رساند. این کتاب بعد چند سال به زبان انگلیسی ترجمه شده و از این جهت این تکنیک به محبوبیت بیشتری دست یافت. مدت کوتاهی پس از آن بود که برای اولین بار ذرت تازه در آمریکا با این تکنیک انبار شد. با این حال در شمال اروپا این موضوع تا حدود سال‌های ۱۹۷۰-۱۹۸۰ اتفاق نیفتاد. دلیل این موضوع آن بود که کشت ذرت در مناطق سردسیر همچنان تا آن زمان ممکن نبود.

امروزه، سیلاژ ذرت به عنوان یکی از اصلی‌ترین شیوه‌های استفاده از ذرت به عنوان غذای دام مورد توجه است. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۵، سیلاژ ذرت علوفه ای ۲۰ درصد غذای گاو‌های کشور فرانسه را تشکیل می‌داد که باعث افزایش شیر دام تا حدود بسیار زیادی شد. تولید سیلاژ ذرت در اروپا از سال ۲۰۰ تا کنون به صورت منظم در حال افزایش است که خود نشان از تأثیرات بسیار مثبت این سیلاژ برای پروار کردن و افزایش شیردهی دام است. این مقدار در امریکای شمالی نیز در سال‌های اخیر هموار در حال افزایش بوده است.

ترکیبات مواد درون سیلاژ ذرت چگونه است؟

برای پی بردن به نقش واقعی سیلاژ ذرت در پروار کردن و افزایش شیردهی دام باید نگاهی به ترکیبات دقیق مواد مغزی درون آن انداخت. در ادامه به صورت دقیق ترکیبات مواد مغزی درون هر نوع آن را بررسی خواهیم کرد. در زیر جدول چهار نوع سیلاژ ذرت با مقدار DM را خواهید خواند. در هر جدول ۶ مورد از مهم‌ترین مواد مغزی درون سیلاژ ذرت مورد بررسی قرار گرفته است.

سیلاژ ذرت، میزان ماده خشک DM کمتر از ۲۵٪

سیلاژ ذرت، میزان ماده خشک DM از ۲۵٪ تا ۳۰٪

سیلاژ ذرت، میزان ماده خشک DM از ۳۰٪ تا ۳۵٪

سیلاژ ذرت، میزان ماده خشک DM از ۳۵٪ تا ۴۰٪

سیلاژ ذرت دارای مواد نشاسته‌دار و همچنین فیبر به صورت همزمان است. میزان ترکیب این دو در سیلاژ ذرت بسته به ژنتیک گیاه، میزان رشد و شرایط رشد می‌تواند متغیر باشد. میزان پروتئین سیلاژ همانگونه که در جداول بالا مشاهده می‌کنید معمولاً بالا نیست. اما با این حال میزان فیبر آن بسیار بالا بوده و از این بابت کمک بسیاری به پروار کردن دام می‌تواند کند. میزان نشاسته هم در سیلاژ ذرت معمولاً بسیار بالا بوده و از این جهت می‌تواند خوراک مناسبی برای دام باشد. (در جداول بالا مقادیر دقیق قابل مشاهده است) میزان چربی سیلاژ ذرت علوفه ای معمولاً بسیار بالا نبوده و چیزی بین ۲ تا ۳ درصد DM است.

یکی از موضوعات پراهمیت در رابطه با تولید سیلاژ ذرت مربوط به میزان نیترات است. کشت ذرت معمولاً نیازمند مقدار زیادی کود نیتروژن است. تحت بعضی از شرایط همچون دوره‌های خشک طولانی مدت که به باران خاتمه می‌یابند، نیتروژن در گیاه به صورت نیترات انباشته می‌شود. این میزان نیترات می‌تواند برای دام خطرناک باشد. با این حال سیلو کردن و نگه‌داری صحیح از سیلاژ می‌تواند مقدار نیترات را کاهش دهد. گیاه ذرت در زمان برداشت نباید بیش از حد خشک و یا بیش از حد مرطوب باشد. دلیل این موضوع آن است که برای روند تخمیر مناسب و کاهش میزان نیترات باید میزان رطوبت میانه باشد. یک دوره‌ی سیلو کردن مناسب ۳ تا ۵ هفته‌ای می‌تواند میزان نیترات را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. از این رو است که مدیریت صحیح تولید و استفاده‌ی سیلاژ ذرت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.  در صورت عدم توجه به این موضوعات حتی می‌توان سلامت دام را به خطر انداخت.

در بسیاری از کشورها از جمله استرالیا، نیوزیلند، امریکای شمالی، هند و کشورهای اروپایی، سیلاژ ذرت به اصلی‌ترین غذای دام تبدیل شده است. گاهی اوقات به همراه سیلاژ ذرت از یک غذای مکمل نیز استفاده می‌شود. امتیازهای اصلی سیلاژ ذرت علوفه ای برای افزایش شیردهی دام مربوط به مقدار بالای نشاسته، پروتئین و مقادیر بالای انرژی و مواد مغزی قابل هضم دیگر است. با این حال به دلیل مقدار پایین پروتئین سیلاژ ذرت، رشد دام نیز کاهش می‌یابد. به این منظور است که معمولاً سیلاژ ذرت با یک منبع غذایی دیگر سرشار از پروتئین ترکیب شده و از این طریق پروتئین مورد نیاز دام تأمین می‌شود.

همانگونه که خواندید، یکی از مهم‌ترین منابع تأمین مواد غذایی مورد نیاز برای دام استفاده از انواع سیلاژ است. در این میان یکی از مهم‌ترین انواع سیلاژ، سیلاژ ذرت علوفه ای است. دلیل اهمیت و محبوبیت این نوع سیلاژ مربوط به تولید ارزان و آسان آن است. موضوع دیگری که سبب اهمیت سیلاژ ذرت گشته است مقادیر بالای نشاسته و فیبر درون آن است. این مقدار بالای نشاسته و فیبر می‌تواند کمک بسیار زیادی به افزایش شیردهی دام و پرواری آن کند. یکی از انواع مهم در این مورد، سیلاژ بچه ذرت است. این نوع از سیلاژ به دلیل برداشت زودهنگام دارای مقادیر بالای مواد مغزی است. موضوع دیگری که این نوع سیلاژ را محبوب ساخته است زمان تولید کوتاه آن است. استفاده از سیلاژ دام در بیست سال اخیر در نقاط مختلف دنیا همواره در حال افزایش بوده است که خود نشانه از اهمیت و مفید بودن این غذای دام است

با این حال سیلاژ ذرت دارای مقادیر پایین پروتئین است و از این رو معمولاً آن را همراه با مکمل‌های غذایی استفاده می‌کنند. این مکمل‌ها باید بتوانند میزان پروتئین مورد نیاز دام را درون خود داشته و سلامت آن را تضمین کند.

در روند تولید سیلاژ ذرت باید توجه مخصوص و ویژه‌ای به میزان نیترات درون آن داشت. دلیل این موضوع آن است که به خاطر استفاده‌ی زیاد از کود نیتروژن، احتمال بالا بودن مقدار نیترات درون سیلاژ ذرت زیاد است. اگر این مقدار بیش از حد بالا باشد می‌تواند به سلامت دام آسیب رساند. البته این مقدار بالا با سیلو کردن و روند تخمیر مناسب می‌تواند تا مقدار زیادی کاهش یابد.

منابع:

https://www.feedipedia.org
https://www.dairynz.co.nz